ศาลพระภูมิเจ้าที่ กับความเชื่อของคนไทย

ศาลพระภูมิเจ้าที่ เป็นความเชื่อของคนไทยที่มีมาช้านาน เชื่อว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คอยปกปักรักษาบ้านเรือนและสถานที่ต่างๆ ศาลพระภูมิมักเป็นรูปบ้านหลังเล็ก สร้างด้วยไม้หรือปูน ตั้งอยู่บนเสาต้นเดียว นิยมตั้งไว้หน้าบ้านหรือในบริเวณรั้วบ้าน

ความเชื่อเรื่องศาลพระภูมิมีที่มาหลายประการ บ้างเชื่อว่ามาจากความเชื่อดั้งเดิมของคนไทยที่ให้ความเคารพผีสางเทวดา บ้างเชื่อว่ามาจากความเชื่อของศาสนาพราหมณ์-ฮินดูที่เชื่อว่ามีเทพเจ้าผู้คอยปกปักรักษาสถานที่ต่างๆ บ้างเชื่อว่ามาจากความเชื่อของศาสนาพุทธที่เชื่อว่ามีเทวดารักษาสถานที่ต่างๆ

ตามความเชื่อของคนไทย ศาลพระภูมิเป็นที่อยู่ของพระภูมิ ซึ่งเป็นเทพารักษ์ที่คอยปกปักรักษาบ้านเรือนและสถานที่ต่างๆ พระภูมิมีสถานะเป็นภุมมเทวาหรือเทพที่มาอาศัยอยู่บนพื้นดินมนุษย์ มักเป็นเทพที่มีฤทธิ์มาก สามารถขับไล่สิ่งชั่วร้ายและปกป้องคุ้มครองผู้อยู่อาศัยในบ้านให้อยู่เย็นเป็นสุข

พิธีกรรมการตั้งศาลพระภูมิมีขั้นตอนที่ซับซ้อน มักทำโดยพราหมณ์หรือผู้มีความรู้ด้านการตั้งศาลพระภูมิ โดยจะต้องดูฤกษ์ยามและเลือกวันที่เหมาะสมในการตั้งศาล ในการประกอบพิธีกรรมจะมีการเชิญพระภูมิให้มาสถิตในศาล และมีการถวายเครื่องสังเวยต่างๆ เช่น ข้าว น้ำ ผลไม้ เป็นต้น

การบูชาศาลพระภูมิเป็นความเชื่อที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาของคนไทย เชื่อว่าจะช่วยเสริมความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตของผู้อยู่อาศัยในบ้าน ช่วยให้อยู่เย็นเป็นสุข ปราศจากสิ่งชั่วร้าย บางคนเชื่อว่าการบูชาศาลพระภูมิสามารถขอพรต่างๆ ได้ตามต้องการ เช่น ขอพรให้ประสบความสำเร็จในชีวิต ขอพรให้สุขภาพแข็งแรง เป็นต้น

ปัจจุบัน ความเชื่อเรื่องศาลพระภูมิยังคงมีอยู่ในสังคมไทย แม้จะไม่ได้เคร่งครัดมากนักเหมือนในสมัยก่อน แต่ก็ยังพบเห็นศาลพระภูมิตั้งอยู่หน้าบ้านหรือในบริเวณรั้วบ้านของคนไทยอยู่ทั่วไป