เทศกาลไหว้พระจันทร์ หรือในภาษาจีนเรียกว่า "จงชิวเจี๋ย" (中秋节) เป็นเทศกาลกลางฤดูใบไม้ร่วงของจีน จัดขึ้นในวันที่ 15 ค่ำ เดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ เป็นหนึ่งในเทศกาลที่สำคัญที่สุดของชาวจีน มีการเฉลิมฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ในทุกประเทศที่มีประชากรเชื้อสายจีนอาศัยอยู่
เทศกาลไหว้พระจันทร์มีประวัติยาวนาน เชื่อกันว่ามีต้นกำเนิดมาจากสมัยราชวงศ์ซาง โดยในสมัยนั้นชาวบ้านบูชาเทพภูเขาที่ช่วยให้การเก็บเกี่ยวลุล่วงไปด้วยดี เทศกาลไหว้พระจันทร์เป็นที่นิยมยในสมัยจักรพรรดิถังสวนจง แห่งราชวงศ์ถัง ผู้มีศรัทธาในลัทธิเต๋า
พระองค์มีดำริให้จัดพิธีเฉลิมฉลองเทศกาลไหว้พระจันทร์อย่างเป็นทางการ ในราชวงศ์ถังนี่เองที่เริ่มมีธรรมเนียมชมจันทร์เกิดขึ้น โดยเริ่มในชนชั้นสูงแล้วต่อมาจึงแพร่หลายมาสู่ชาวบ้านสามัญชน
ในปัจจุบัน เทศกาลไหว้พระจันทร์ยังคงเป็นเทศกาลที่สำคัญของชาวจีน มีการเฉลิมฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ในทุกประเทศที่มีประชากรเชื้อสายจีนอาศัยอยู่ โดยกิจกรรมหลัก ๆ ของเทศกาลไหว้พระจันทร์ ได้แก่
- การไหว้พระจันทร์ เป็นพิธีกรรมที่แสดงความเคารพต่อพระจันทร์และเทพเจ้าแห่งดวงจันทร์ นิยมจัดขึ้นในเวลากลางคืน โดยจะมีการจุดธูปเทียนและถวายอาหารคาวหวาน
- การกินขนมไหว้พระจันทร์ ขนมไหว้พระจันทร์เป็นขนมมงคลที่มีรูปร่างกลม เปรียบได้กับความรัก ความสามัคคีของคนในครอบครัว นิยมรับประทานกันในช่วงเทศกาลไหว้พระจันทร์
- การชมพระจันทร์ ชาวจีนเชื่อว่าดวงจันทร์ในวันไหว้พระจันทร์นั้นสวยงามเป็นพิเศษ จึงนิยมออกมาชมพระจันทร์กันในครอบครัวและเพื่อนฝูง
- การจุดโคมไฟ ชาวจีนเชื่อว่าโคมไฟเป็นสัญลักษณ์แห่งโชคลาภและความเจริญรุ่งเรือง จึงนิยมจุดโคมไฟกันในช่วงเทศกาลไหว้พระจันทร์
เทศกาลไหว้พระจันทร์เป็นเทศกาลที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและประเพณีอันดีงามของชาวจีน เป็นการส่งเสริมความสัมพันธ์ในครอบครัวและชุมชน ยังเป็นโอกาสที่ดีในการเฉลิมฉลองความสุขและความสำเร็จ